Tako rzecze Zaratustra

Nie wiem, co było większym porwaniem się z motyką na słońce: sama chęć przeczytania "Tako rzecze Zaratustra" czy też postanowienie nie tyle zrecenzowania, co napisania o tym tytule paru słów na blogu? W umysłach ogromu społeczeństwa Friedrich Nietzsche kojarzy się wyłącznie jako "ten koleś od nihilizmu i nadczłowieka". Tego uczą w liceum, z taką wiedzą życie da się przetrwać. Ale ja, człowiek jakże ambitny, postanowiłem zajrzeć w głąb twórczości niemieckiego filozofa. I dlatego też podjąłem się przeczytania jego chyba najsłynniejszego dzieła - książki "Tako rzecze Zaratustra".

Fabuła? Hmm... to naprawdę ciężka sprawa w tym przypadku. To znaczy - taka naprawdę ciężka. Spróbuję jednak rozwikłać zagadkę Nietzschego mocno łopatologicznie. Wybaczcie mi, nauczyciele polskiego, wykładowcy uniwersyteccy i literaturoznawcy. Prawdopodobnie nigdzie indziej bowiem nie znajdziecie tak uproszczonego wstępu do fabuły tworu Nietzschego.

Tytułowy Zaratustra jest głównym bohaterem całej książki (nie spodziewaliście się tego, no nie?). To ktoś w rodzaju bardzo mocno ekscentrycznego mędrca, który pragnie głosić swe poglądy, a przede wszystkim znaleźć na świecie nadczłowieka czy też dążyć do nadczłowieczeństwa. Miałby to być ktoś ponad zwykłego człowieka, będącego istotę słabą, nieidealną, wadliwą. "Bóg umarł" - to hasło przyświecające całej filozofii Nietzschego. Nadczłowiek ma natomiast nie szukać nowego bóstwa, a stać się bogiem sam dla siebie.

Trzeba być jednak przygotowanym przed przeczytaniem tej książki przede wszystkim na to, że klasycznej fabuły uświadczycie tu dość mało. Co prawda całość zaczyna się i kończy pewnego rodzaju ciągłą opowieścią, ale zdecydowaną większość "Tako rzecze Zaratustra" to różnorodne nawoływania, głoszenie poglądów i tego typu sprawy. Nie spodziewajcie się ciekawych historii, które Was wciągną jak dobry kryminał. Właściwie, to najlepiej w ogóle nie spodziewajcie się jakichkolwiek historii. Miejcie natomiast przed sobą wizję spotkania z mędrcem.

Tylko wiecie - to jest trochę taki mędrzec, który mówi, jakby coś go nieźle opętało. Nie, nie umniejszam tu Zaratustrze czy Nietzschemu. Chodzi mi po prostu o metaforę. Do czytania tej książki trzeba MAKSYMALNEGO SKUPIENIA. Jeśli masz zły dzień, to nawet nie sięgaj po ten tytuł. Nie dlatego, że Cię on dobije albo cokolwiek w tym rodzaju. Po prostu i tak wszystko, co jest w nim napisane, ucieknie Ci z głowy, którą będziesz miał zaprzątaną problemami. Mowy Zaratustry czyta się w totalnej ciszy, skupieniu i wyciszeniu. Prawdopodobnie czytanie tego po narkotykach zamieni Cię w największego filozofa XXI wieku.

Dalej nie czujecie się odtrąceni od tej książki? Brnijmy więc dalej! Najsłynniejsze tłumaczenie tej książki na polski pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Ten fakt, plus mocne skomplikowanie całości, tworzy rzecz, która przerazi minimum 90% licealistów. Gdyby Nietzschego dorzucono na maturze, prawdopodobnie mielibyśmy najgorszą zdawalność polskiego od lat. Całość jest trochę napisana niczym Biblia... tylko taka kilkanaście razy bardziej skomplikowana. 

Książka dla wszystkich i dla Nietzschego, hehe. #zatenpuchardamcisuchar 26/365

Zdjęcie zamieszczone przez użytkownika miki77pl (@miki77pl) 26 Sty, 2015 o 5:16 PST

To nie jest książka tworzona pod prosty lud, a pod innych filozofów i Bardzo Mądrych Ludzi. Nie mówię, że tego się nie da zrozumieć - co to, to nie! Język jednak potęguje konieczność bardzo mocnego skupienia się na tekście. Kilka lat temu pojawiło się co prawda nowe tłumaczenie tej książki, zatytułowane "Tak mówi Zaratustra". Czytałem fragment - różnice są, ale nie takie, by zmienić fakt, że czyta się to trudno.

Pytacie więc Wy, najwytrwalsi, którzy jeszcze zakładki z tym postem nie zamknęliście: "czy jest w takim razie w ogóle jakikolwiek sens sięgać po ten tytuł?". Odpowiadam więc: owszem. Tu naprawdę nie trzeba zrozumieć od razu wszystkiego, by wyciągnąć z tego ciekawe rzeczy. Już po małej części tej książki wychodzi na jaw, że we współczesnym świecie mamy tonę filozofii opartych na przemyśleniach Nietzschego. Co ciekawe - wiele z nich się wzajemnie wyklucza. Ale kurczę - wpływ tego klasyka na świat współczesny jest niesamowity!

"Tako rzecze Zaratustra" to kompilacja wszystkich najważniejszych przemyśleń Nietzschego. Chce się powiedzieć, że filozof "krytykuje wszystko i wszystkich", ale to nie byłaby do końca prawda. Poszukiwanie nadczłowieka wiąże się z wyborem istotnych cech, które go charakteryzują. Zlinczujcie mnie znów, o Wielcy, ale Nietzsche to trochę taki myśleniowy hipster swoich lat - wybiera mało popularne tezy, owija je w jedną, spójną całość i tworzy z nich myśl, która rzeczywiście MA SENS!

Naprawdę - jest w tej książce coś pięknego, coś majestatycznego. Trudno to ująć słowami, tak samo, jak trudno w ogóle ten tytuł w całości zrozumieć. Wielu mówiło, że czytało go kilka czy kilkanaście razy i dalej pojmowało jego małą część. I ja również pewnie będę za kilka lat chciał wrócić do przygód (czy raczej mów) Zaratustry - choćby po to, by sprawdzić, jak pojmę go będąc dojrzalszym niż teraz.

"Tako rzecze Zaratustra" było chyba moim największym literackim wyzwaniem w dotychczasowym życiu. Przebrnąłem przezeń, wyciągnąłem wiele ciekawych wniosków, poczułem się na pewno tą książką zaintrygowany. Dość długo ją czytałem, bywały momenty zmęczenia. Ale nie mogę powiedzieć: "nie było warto". Bo zdecydowanie było.

Dla kogo to więc tytuł? Dla tych, którzy lubią mierzyć się z literaturą. Na pewno nie dla przypadkowych ludzi, na pewno nie dla tych, dla których przeczytanie 52 książek w roku jest jakimś niesamowitym życiowym wyzwaniem. To książka dla odkrywców, dla tych, co to na niejednym tomiszczu ząb złamali. Wielu nie doceni wartości tego tytułu - oni tak.

Jeśli więc czujecie się zaintrygowani i chcielibyście spróbować swych sił z filozofią Nietzschego - zajrzyjcie na WolneLektury.pl. Stamtąd możecie za darmo i legalnie pobrać e-booka "Tako rzecze Zaratustra".

Jeśli chcesz być na bieżąco z resztą postów na blogu, polub jego facebookowy fanpage i dołącz do subskrypcji mailowej.